केंद्रीय विद्यालय लखीमपुर – खीरी
पुस्तकालय एवम् सूचना विज्ञान में सेवा के अवसर



सेवा के अवसर लाखों हैं , अवसर हमने जाना ही नहीं I
सेवा भी मेरा सकता है , कभी हमने अपनाया ही नहीं II
पुस्तकालय एवम् सूचना केन्द्रों में पाठकों के ज्ञान सम्बंधित सभी जिज्ञाशाओं और आवश्यकताओं के समाधान के लिए पुस्तकों, पत्रिकाओं,समाचारपत्रों,कैसेट,कॉम्पैक्ट-डिस्क्स,ब्लाग्स,वेबसाइटस,रेडियो एवम् दूरदर्शन कार्यक्रमों के द्वारा सेवाएँ दी जाती हैं.पाठकों को तत्काल उचित समय पर उचित पाठ्य-सामग्री प्रदान करना ही पुस्तालय एवम् सचूना वैज्ञानिक का प्रमुख कार्य होता है. पाठ्य-सामग्री की प्राप्ति, संग्रहण एवम् पाठकों को उनका त्वरित वितरण करना ही पुस्तकालय एवम् सूचना कर्मियों की प्रमुख जिम्मेदारियाँ हैं. त्वरित वितरण के पूर्व पाठ्य-सामग्री का वर्गीकरण, संक्षिप्तिकरण, सूचीकरण, प्रसूचीकरण, सार-सेवा, सन्दर्भ-सेवा, अनुवाद- सेवा, सूचना मार्गदर्शन एवम् क्रमिक रख-रखाव का गहन प्रशिक्षण प्राप्त करना आवश्यक होता है ताकि उम्मीदवार पाठकों को उनकी वांछित पाठ्य-सामग्री की पहचान,चुनाव एवम् प्राप्ति तत्काल हो सके. वेबसाइट्स के निर्माण व्यस्थापन एवम् सूचीकरण निर्माण कार्य में भी पुस्तकालय एवम् सूचना वैज्ञानिकों का महवपूर्ण योगदान होता है क्योंकि वेबसाइटस के सर्च इंजन के खोज- खाने(SEARCH-BOX) में सूचीशब्दों (इंडेक्स टर्म्स) को अंकित करने से ही पाठकों को उनकी वांच्छित सूचनाएँ या पाठ्य-सामग्री की प्राप्ति संभव है. शोधार्थी, वैज्ञानिक एवम् आविष्कारक भी शोध, खोज या आविष्कार के लिए पूर्णरूप से सूचनाओं पर आश्रित रहते हैं. अब आप पुस्तकालय एवम् सूचना वैज्ञानिकों के महत्व से परिचित हो गए होंगे.
आइये ! पुस्तकालय एवम् सूचना-कर्मी बनने के लिये क्या करना है ? इसके विषय में पर्याप्त जानकारी प्राप्त करते हैं.












REFERENCE SECTION










NATIONAL SCIENCE LIBRARY (C.S.I.R) NEW DELHI

B.H.U CENTRAL LIBRARY


























NATIONAL LIBRARY

























INFORMATION SCIENTIST/INFORMATION OFFICER




| क्र. सं | पद | अनिवार्य शैक्षिक योग्यता | वेतन-मान | प्रमुख शैक्षणिक संस्थायें |
| 1 | सूचना निदेशक/ मु.सूचनाअधिकारी/
पुस्तकालयाध्यक्ष
| पु.सू.वि.(परास्नातक)+8 वर्ष उप.पु.अ./उप. सू.नि.अनुभव | 144200+अन्य भत्ते अनुमानित -200000+ | बी.यच.यू/भा.सा.सं. (कोलकाता/बंगलुरु) रा.वि.संचा.एवम् सू.स्त्रोत.सं./दि.यू. (न.दि.)/विश्व.अनु.आयोग.(न.दि.) |
| 2 | उप-पुस्तकालयाध्यक्ष/ उप-सूचना निदेशक | पु.सू.वि.(परास्नातक)+8 वर्ष स.पु.अ./स. सू.नि./अ.का अनुभव | 118500+अन्य भत्ते अनुमानित 150000+ | बी.यच.यू/भा.सा.सं. (कोलकाता/बंगलुरु) रा.वि.संचा.एवम् सू.स्त्रोत.सं./दि.यू. (न.दि.)/विश्व.अनु.आयोग.(न.दि.) |
| 3 | सहायक सूचना निदेशक/ सहायक/प्रलेखन/ सन्दर्भ-
पुस्तकालयाध्यक्ष
| पु.सू.वि.(परास्नातक)+ यू.जी.सी. पा.परी. उत्तीर्ण | 67700+अन्य भत्ते अनुमानित -110000+ | बी.यच.यू/भा.सा.सं. (कोलकाता/बंगलुरु) रा.वि.संचा.एवम् सू.स्त्रोत.सं./दि.यू. (न.दि.)/विश्व.अनु.आयोग.(न.दि.) |
| 4 | वरिष्ठ पुस्तकालय एवम् सूचना सहायक/व्यावसायिक सहायक/वरिष्ठ तकनिकी सहायक/वि.पु.अ. | पु.सू.वि.(परास्नातक)+2 वर्ष कनिष्ठ पुस्तकालय एवम् सूचना सहायक/अर्ध-व्यावसायिक सहायक/कनिष्ठ तकनिकी सहायक का अनुभव | 44900+अन्य भत्ते अनुमानित -60000+ | बी.यच.यू/भा.सा.सं. (कोलकाता/बंगलुरु) रा.वि.संचा.एवम् सू.स्त्रोत.सं./दि.यू. (न.दि.)/विश्व.अनु.आयोग.(न.दि.) |
| 5 | कनिष्ठ पुस्तकालय एवम् सूचना सहायक/अर्ध-व्यावसायिक सहायक/कनिष्ठ तकनिकी सहायक | पु.सू.वि.(1 वर्षीयस्नातक/2 वर्षीय परास्नातक)+1वर्षीय परास्नातक पु. ऑटो.डिप्लोमा | 35000+अन्य भत्ते अनुमानित -45000+ | बी.यच.यू/भा.सा.सं. (कोलकाता/बंगलुरु)रा.वि.संचा.एवम् सू.स्त्रोत.सं./दि.यू. (न.दि.)/विश्व.अनु.आयोग.(न.दि.) |
| 6 | पुस्तकालय एवम् सूचना लिपिक | 10+2 वर्षीय/अर्धवार्षिक पु.वि.सर्टिफिकेट | 19900+अन्य भत्ते अनुमानित- 25000 | राजकीय.पालीटेक्निकसंस्थान/ पुस्तकालय संघ |
| 7 | पुस्तकालय एवम् सूचना परिचारक | 10+अर्धवार्षिक पु.वि.सर्टिफिकेट | 18000+अन्य भत्ते अनुमानित -22000 | पुस्तकालय संघ |












No comments:
Post a Comment